Patella Alta – Wysokie Ustawienie Rzepki: Kompleksowe Postępowanie Rehabilitacyjne i Treningowe
Wstęp
Patella alta, czyli wysokie ustawienie rzepki, to zaburzenie anatomiczne, w którym rzepka znajduje się wyżej niż powinna w stosunku do stawu kolanowego. Może prowadzić do niestabilności stawu, bólu, nawracających zwichnięć oraz przyspieszonego zużycia chrząstki. W tym artykule omawiam szczegółowe postępowanie rehabilitacyjne i treningowe, które pomoże zminimalizować dolegliwości i poprawić funkcjonowanie kolana.
Diagnoza i Objawy Patella Alta
Przed rozpoczęciem rehabilitacji konieczne jest potwierdzenie diagnozy poprzez badanie kliniczne i obrazowe (RTG, MRI). Typowe objawy to:
-
Ból w przedniej części kolana, szczególnie podczas schodzenia po schodach lub kucania
-
Uczucie niestabilności rzepki
-
Nawracające podwichnięcia lub zwichnięcia rzepki
-
Trzeszczenia w stawie kolanowym
- Optycznie widoczne wysokie ustawienie rzepki z wydłużonym więzadłem rzepki wględem drugiego kolana
Rehabilitacja w Patella Alta
Głównym celem rehabilitacji jest stabilizacja rzepki, wzmocnienie mięśni okołokolanowych oraz poprawa biomechaniki ruchu.
1. Faza Ostra – Zmniejszenie Bólu i Stanu Zapalnego
-
Ochładzanie – 15-20 minut co 2-3 godziny w przypadku obrzęku. Unikać bezpośredniego kontaktu lodu ze skórą , aby unikać odmrożeń
-
Naturalna farmakoterapia– przeciwzapalnie np. omega 3 + kurkumina
-
Delikatna mobilizacja rzepki – terapia manualna u fizjoterapeuty w celu poprawy ślizgu rzepki w dół
-
Ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego (np. napinanie mięśnia bez ruchu w stawie ze ściąganiem rzeki w dół)
- Rollowanie mięśni przedniej strony uda na całej ich długości bez gniecenia rzepki – przy nadmiernym ich napięciu
- Rozciąganie mięśni grupy przedniej uda z ustabilizowaniem rzepki ( bez jej pociągania w górę! ) – przy skróceniu tej grupy mięśniowej.
2. Faza Stabilizacji i Wzmacniania
Kluczowe jest wzmocnienie mięśni stabilizujących rzepkę:
-
Mięsień czworogłowy uda (szczególnie głowa przyśrodkowa – VMO) – np. przysiady do kąta 60°, wyprosty kolana z oporem
-
Mięśnie pośladkowe – ćwiczenia jak hip trusts jednonóż, odwodzenie nogi w leżeniu bokiem, staniu lub siadzie z wykorzystaniem maszyn narzędzi akcesoryjnych np taśm oporowych. Prostowanie nogi na wyciągu linkowym w staniu lub w leżeniu przodem na brzuchu z obciążnikiem na kostce
-
Mięśnie core – plank, dead bug, aby poprawić kontrolę tułowia i odciążyć kolana
- Wstawanie i przysiady z wykorzystaniem pośladków w dominacji, a mniej czworogłowych uda
3. Faza Funkcjonalna – Poprawa Kontroli Ruchu
-
Trening propriocepcji – ćwiczenia na niestabilnym podłożu i jednonóż (np. bosu, deska równoważna)
-
Ćwiczenia zamkniętego łańcucha kinematycznego – np. step-upsy, bułgarskie, legs presy, różne wersje przysiadów – bez objawów bólowych
-
Korekcja wzorców ruchowych – nauka prawidłowego chodu, przysiadu i lądowania po skoku
W ćwiczeniach oporowych należy dobrać odpowiednią objętość ćwiczeń obciążających vs regeneracja. Należy rozważyć czy oby mięśnie przedniej strony uda nie są zbyt często angażowane z brakiem wystarczającej ich regeneracji między sesjami treningowymi? Analiza objętości i intensywności w tym i częstotliwości treningu jest wskazana!
Trening w Patella Alta – Na Co Zwrócić Uwagę?
Osoby z wysoką rzepką powinny unikać:
-
Głębokich przysiadów (poniżej 90°)
-
Skoków na twardym podłożu bez odpowiedniego przygotowania mięśniowego
-
Biegania po nierównym terenie w fazie ostrej
- Typowego rozciągania mm. czworogłowego z pociąganiem więzadła rzepki
Zaawansowane Metody Wspomagające
-
Kinesiotaping – aplikacja plastrów w celu poprawy toru ruchu rzepki. Taping ,, podkowa”.
-
Ortezy stabilizujące rzepkę – szczególnie w przypadku niestabilności
Podsumowanie
Patella alta wymaga kompleksowego podejścia łączącego terapię manualną, wzmacnianie mięśni z ujęciem balansu wzmacniania do regeneracji i reedukację ruchową. Taping jest pomocny. Odpowiednio dobrana rehabilitacja i trening może znacząco zmniejszyć dolegliwości bólowe i zapobiec dalszym uszkodzeniom stawu. Jeśli masz problem z wysokim ustawieniem rzepki, skonsultuj się z fizjoterapeutą, który dobierze indywidualny plan leczenia.
Potrzebujesz pomocy w treningu terapeutycznym kolana? Zapraszam do siebie na trening bezpośredni lub po spisane w planie, omówione i zrobione wspólnie wytyczne szczegółowe!